سندرم روده تحریک پذیر
مرور کلی:
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال شایع است که روده بزرگ را درگیر می کند. علائم و نشانه ها شامل گرفتگی عضلات، درد شکم، نفخ، گاز و اسهال یا یبوست یا هر دو می باشد.IBS یک بیماری مزمن است که باید مدیریت طولانی مدت روی آن داشته باشید. فقط تعداد کمی از افراد مبتلا به IBS علائم و نشانه های شدیدی دارند. برخی افراد می توانند علائم خود را با مدیریت رژیم غذایی، شیوه زندگی و استرس کنترل کنند. علائم شدیدتر را می توان با دارو و مشاوره درمان کرد.
علایم:
درد شکم ، گرفتگی یا نفخ که مربوط به دفع مدفوع می باشد
تغییر در ظاهر حرکات روده
تغییر در دفعات دفع مدفوع
در صورت بروز علائم زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:
• کاهش وزن
• اسهال در شب
• خونریزی از رکتوم
• نارسایی کمبود آهن
• استفراغ بی دلیل
• مشکل در بلع
• درد مداومی که با دفع گاز یا حرکت روده تسکین نمی یابد
دلایل:
دیواره‌ روده‌ با لایه‌هایی از ماهیچه پوشیده شده است که با حرکت غذا در دستگاه گوارش شما منقبض می‌شوند. انقباضاتی که قوی‌تر هستند و بیشتر از حد معمول طول می‌کشند می‌توانند باعث گاز، نفخ و اسهال شوند. انقباضات ضعیف روده می تواند عبور غذا را کند کرده و منجر به مدفوع سفت و خشک شود.
ناهنجاری‌های اعصاب در سیستم گوارش شما ممکن است باعث شود که وقتی شکم شما از گاز یا مدفوع کشیده می‌شود، ناراحتی بیش از حد طبیعی را تجربه کنید. هماهنگی ضعیف سیگنال‌های بین مغز و روده‌ می‌تواند باعث شود بدن شما نسبت به تغییراتی که معمولاً در فرآیند گوارش رخ می‌دهد واکنش بیش از حد نشان دهد و منجر به درد، اسهال یا یبوست شود.
IBS می تواند پس از یک حمله شدید اسهال (گاستروانتریت) ناشی از باکتری یا ویروس ایجاد شود. همچنین ممکن است با رشد بیش از حد باکتری همراه باشد.
برخی غذاها یا نوشیدنی ها، از جمله گندم، محصولات لبنی، مرکبات، لوبیا، کلم، شیر و نوشیدنی های گازدار، می توانند علائم را بدتر کنند.
افرادی که در معرض رویدادهای استرس زا هستند، به خصوص در دوران کودکی، تمایل بیشتری به علائم IBS دارند.
تغییرات در میکروب های روده به عنوان مثال می توان به تغییرات در باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها اشاره کرد که به طور معمول در روده ها ساکن هستند و نقش کلیدی در سلامت دارند. تحقیقات نشان می دهد که میکروب ها در افراد مبتلا به IBS ممکن است با افراد سالم متفاوت باشد.
ریسک فاکتورها:
• جنس مونث
• سن کمتر از 50 سال
• مصرف استروژن قبل یا بعد از یائسگی
• سابقه ارثی
• اضطراب، افسردگی یا سایر مشکلات سلامت روان داشته باشید
• سابقه سوء استفاده جنسی، فیزیکی یا عاطفی نیز ممکن است یک عامل خطر باشد.
عوارض:
یبوست مزمن یا اسهال می تواند باعث هموروئید شود.
تجربه علائم و نشانه های IBS می تواند منجر به افسردگی یا اضطراب شود. افسردگی و اضطراب نیز می توانند IBS را بدتر کنند.
تشخیص:
هیچ آزمایشی برای تشخیص قطعی IBS وجود ندارد. پزشک شما احتمالاً با یک تاریخچه پزشکی کامل، معاینه فیزیکی و آزمایش هایی برای رد سایر بیماری ها مانند بیماری سلیاک شروع می کند. پس از رد سایر شرایط، پزشک احتمالاً از یکی از این مجموعه معیارهای تشخیصی برای IBS استفاده می کند:
درد و ناراحتی شکم که به طور متوسط حداقل یک روز در هفته در سه ماه گذشته طول کشد، که با حداقل دو مورد از این عوامل مرتبط باشد: درد و ناراحتی مربوط به اجابت مزاج ، دفعات دفع مدفوع تغییر کند یا قوام مدفوع تغییر یافته باشد.
IBS را می توان بر اساس علائم به سه نوع تقسیم کرد: یبوست غالب، اسهال غالب یا مخلوط.
پزشک شما همچنین احتمالاً بررسی خواهد کرد که آیا علائم یا علائم دیگری دارید که ممکن است وضعیت دیگری و جدی‌تر را نشان دهد. این علائم و نشانه ها عبارتند از:
• شروع علائم و نشانه ها بعد از 50 سالگی
• کاهش وزن
• خونریزی از رکتوم
• تب
• حالت تهوع یا استفراغ مکرر
• درد شکم، به خصوص اگر مربوط به اجابت مزاج نباشد یا در شب رخ دهد
• اسهالی که مداوم است یا شما را از خواب بیدار می کند
• کم خونی مربوط به آهن کم است
اگر این علائم را دارید، یا اگر درمان اولیه برای IBS جواب نداد، احتمالاً به آزمایش‌های اضافی نیاز خواهید داشت.
• آزمایش تنفس برای رشد بیش از حد باکتری. آزمایش تنفس همچنین می تواند تعیین کند که آیا رشد بیش از حد باکتری در روده کوچک شما وجود دارد یا خیر
• اندوسکوپی وکلونوسکوپی
• سی تی اسکن
• آزمایش عدم تحمل لاکتوز
• آزمایش های مدفوع اگر اسهال مزمن دارید، ممکن است مدفوع شما از نظر باکتری یا انگل یا مایع گوارشی تولید شده در کبد شما، بررسی شود.
درمان:
از غذاهایی که علائم شما را تحریک می کنند، اجتناب کنید
غذاهای پر فیبر بخورید.
به مقدار زیاد مایعات بنوشید.
به طور منظم تمرین کنید.
به اندازه کافی بخوابید.
پزشک ممکن است به شما توصیه کند که از رژیم غذایی خود حذف کنید:
غذاهای پر گاز: اگر نفخ یا گاز معده دارید، از مصرف موادی مانند نوشیدنی‌های گازدار و الکلی و غذاهای خاصی که ممکن است منجر به افزایش گاز می‌شوند، اجتناب کنید.
گلوتن: تحقیقات نشان می دهد که برخی از افراد مبتلا به IBS در صورت قطع مصرف گلوتن (گندم، جو و چاودار) حتی اگر بیماری سلیاک نداشته باشند، بهبود علائم اسهال را گزارش می دهند.
برخی از افراد به کربوهیدرات های خاصی مانند فروکتوز، فروکتان ها و لاکتوز حساس هستند که در برخی غلات و سبزیجات و میوه ها و محصولات لبنی یافت می شود.
ملین ها: اگر فیبر به یبوست کمک نکند، پزشک ممکن است ملین هایی مانند منیزیم هیدروکسید خوراکی یا پیدرولاکس را توصیه کند.
داروهای ضد اسهال: داروهای بدون نسخه، مانند لوپرامید، می توانند به کنترل اسهال کمک کنند.
داروهای آنتی کولینرژیک: داروهایی مانند دی سیکلومین می توانند به تسکین اسپاسم دردناک روده کمک کنند. گاهی اوقات برای افرادی که حملات اسهال دارند تجویز می شود. این داروها به طور کلی بی خطر هستند اما می توانند باعث یبوست، خشکی دهان و تاری دید شوند.
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای: این نوع دارو می تواند به کاهش افسردگی و همچنین مهار فعالیت نورون هایی که روده ها را کنترل می کنند و به کاهش درد کمک می کند، کمک کند. اگر اسهال و درد شکم بدون افسردگی دارید، پزشک ممکن است دوز کمتر از حد طبیعی ایمی پرامین یا نورتریپتیلین را پیشنهاد کند.
داروهای ضد افسردگی : داروهای ضد افسردگی مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) مانند فلوکستین یا پاروکستین، ممکن است در صورت افسردگی و درد و یبوست کمک کنند.
داروهای ضد درد پرگابالین یا گاباپنتین ممکن است درد شدید یا نفخ را کاهش دهد.