خودمراقبتی در برگیرنده فعالیتهایی مشتمل بر ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماری، درمان بیماری و مصدومیتها و درمان و توان‌بخشی بیماری‌های مزمن است.
در بین مفاهیم روان‌شناسی، خودمراقبتی، مفهومی کمتر شناخته شده است که در بسياری مواقع با خودخواهی و خود‌پرستی اشتباه گرفته می‌شود. تا امروز این عمل بیشتر برای کسانی توصیه می‌شده که از یک بحران یا آسیب نجات یافته‌اند اما در واقع، همه آدم‌ها نیازمند خودمراقبتی هستند و این کار برای هر فردی متفاوت است.
دیوید اسپیگل، روان‌شناس و استاد دانشگاه استنفورد است. او سرپرستی گروه تحقیقاتی در دانشگاه استنفورد را برعهده دارد و روی موضوعات روان‌شناسی تحقیق می‌کنند. یکی از مهم‌ترین عرصه‌های تحقیقاتی او مبحث «خودمراقبتی» است. چکیده‌ای از یادداشت او در تعریف «خودمراقبتی» را در ادامه می‌خوانید:
خودمراقبتی به هر کاری گفته می‌شود که فرد برای محافظت از جسم، روان و احساسات خود انجام می‌دهد. در بین مفاهیم روان‌شناسی، خودمراقبتی، مفهومی کمتر شناخته شده است که در بسیاری مواقع با خودخواهی و خود‌پرستی اشتباه گرفته می‌شود. تا امروز این عمل بیشتر برای کسانی توصیه می‌شده که از یک بحران یا آسیب نجات یافته‌اند اما در واقع، همه آدم‌ها نیازمند خودمراقبتی هستند و این کار برای هر فردی متفاوت است. تحقیقات ما روی 86 زن مبتلا به سرطان نشان داد خودمراقبتی می‌تواند سرعت بهبود و درمان را تا 20 درصد افزایش دهد. خودمراقبتی که دو بخش جسمی و روانی را شامل می‌شود، از ابتلا به بسیاری از مشکلات جسمی و روانی جلوگیری می‌کند.
الف)هر فردی برای یک برنامه کامل خود مراقبتی باید به دو گروه مسائل جسمی و روانی توجه کند. موضوعات جسمی عبارتند از :
1– غذا
انتخاب غذاهای فست فودی، اولین راه‌حل آدم‌های امروزی برای حل مشکل کمبود وقت در زندگی مدرن و پردغدغه این روزهاست. اقدامی اشتباه که با کنار گذاشتن آن می‌توانید خودمراقبتی را شروع کنید. اولین قدم در خودمراقبتی، خوردن 3 وعده غذای سالم و سبک در طول روز، در کنار میان وعده‌های سالم است.
2– ورزش
این روزها، سکون و عدم تحرک بدنی، بزرگ ترین مسئله آدم‌هاست و مشکلات جانبی بسیاری ایجاد می‌کند. به توصیه پزشکان هر فردی باید 5 بار در هفته و هربار حداقل 30 دقیقه ورزش کند اما این اتفاق برای اغلب ما نمی‌افتد. بهتر است زمان مشخصی در هفته را به ورزش اختصاص بدهید تا بیشتر از خودتان مراقبت کرده باشید.
3- خواب
نیاز آدم‌ها به خواب متفاوت است اما براساس یک توصیه کلی هر آدمی باید روزانه 7 تا 10 ساعت بخوابد.
4– مراقبت‌های پزشکی
وقتی احتیاج به پزشک و راهنمایی او دارید، به هیچ دلیل مثل تنبلی، این موضوع را از خودتان دریغ نکنید. مراقبت پزشکی بخشی مهمی از مراقبت است که ما اغلب به دیگران توصیه می‌کنیم یا برای دیگران انجام می‌دهیم اما درباره خودمان سستی می‌کنیم.
خود مراقبتی به معنی مراقبت از روان هم هست. به همین دلیل بخشی از خودمراقبتی شامل کارهایی است که شما برای آرامش بخشیدن به خود و دور کردن استرس‌ها و نگرانی‌ها انجام می‌دهید. این مراقبت‌ها عبارتند از:
1– مشاوره
وقتی خودتان را در طوفان روانی می‌بینید، به جای تسلیم شدن به طوفان و رها کردن خودتان در مشکلات پیش آمده، از روان درمانگرکمک بگیرید. با کمک این افراد قطعا طوفان زودتر به پایان می‌رسد و عوارض جانبی کمتری برای شما دارد.
2– یادداشت‌نویسی
باور‌کنید یا نه، اما نوشتن یادداشت‌های روزانه شامل کارهایی که انجام داده اید، احساساتی که دارید، یک راه ساده خودمراقبتی است. خودتان را مجبور به نوشتن عواطف و احساساتتان کنید.
3– تمرکز و آرامش
اجازه ندهید هیاهوی زندگی مدرن شما را با خودش ببرد؛ حتما زمانی را برای تمرکز و کسب آرامش از دست رفته اختصاص بدهید. برای این کار بد نیست تمرین‌های تمرکزی را یاد بگیرید یا در کلاسی مثل یوگا شرکت کن
ید.