اندومتریوز

یک اختلال دردناک است که بافت هایی شبیه بافت داخلی رحم، در خارج از رحم رشد میکند. اغلب در تخمدان ها، لوله های فالوپ و داخل لگن این اتفاق می افتد.

بافت اندومتریوز شبیه بافت دیواره رحم عمل می کند و ضخیم می شود و در هنگام خونریزی عادت ماهیانه ریزش می کند ولی چون این بافت ها راهی برای خروج از بدن ندارند در بدن محبوس می شوند. وقتی که اندومتریوز در تخمدان ها ایجاد می شود باعث کیست هایی به نام اندومتریوما می شود. بافت های اطراف اندومتریوز دردناک و دچار چسبندگی می شوند و این گره های بافت های غیر طبیعی در لگن و ارگان های دیگر به هم می چسبند. اندومتریوز باعث درد به خصوص در زمان عادت ماهیانه و هم چنین مشکلات نازایی را افزایش می دهد.

علایم

• درد که اغلب در دوران عادت ماهیانه بیشتر می شود و همچنین کرامپ یا گرفتگی عضله شکم که در حین عادت ماهیانه افزایش می یابد.
• درد هنگام مقاربت جنسی
• درد موقع ادرار کردن که در دوران عادت ماهیانه بیشتر می شود.
• خونریزی با حجم زیاد در دوران عادت ماهیانه و هم چنین طول مدت سیکل های قاعدگی بسیار کوتاه می شود.
• نازایی
• خستگی ،اسهال ،یبوست، تهوع به خصوص در زمان عادت ماهیانه از سایر علائم می باشد.

میزان درد نشان دهنده ی شدت شرایط نیست  بدین معنی که درد کم یا زیاد نشان دهنده ی شدت پیشرفت در اندومتریوز نمی باشد. نکته قابل توجه این است که اندومتریوز اکثر مواقع با عفونت لگن و بیماری روده تحریک پذیر اشتباه گرفته می شود.

علل

• مشکلات ایمنی و هورمون ها
• انجام جراحی های قبلی
• جریان برگشتی خون قاعدگی: در این شرایط خون در زمان عادت ماهیانه به جای خروج از بدن به سمت لوله های فالوپ و لگن پس زده می شود که این خون و بافت به بدن می چسبد، رشد میکند و ضخیم می شود.

 

عوامل خطر

• عادت ماهیانه در سن پایین
• یائسگی دیررس
• حامله نشدن
• سیکل های قاعدگی کوتاه که کمتر از ۲۷ روز است.
• عادت ماهیانه سنگین که بیش از ۷ روز طول بکشد.
• افزایش هورمون استروژن
• چاقی

سابقه خانوادگی و هر شرایطی که قاعدگی را دچار مشکل کند.

 

عوارض

نازایی: بیش از نصف زنانی که دچار اندومتریوز می شوند به سختی حامله می شوند. درمان این مشکل از طریق IVF می باشد.

سرطان:  ممکن است در افرادی که اندومتریوز دارند بیشتر باشد

تشخیص

در صورتی که فرد دارای درد لگن باشد پزشک از شخص علایم، زمان درد، مدت درد و محل درد را جویا می شود. معاینات لگن بسیار کمک کننده هستند.

سونوگرافی داپلر که نشان دهنده تصاویر داخل شکم می باشد.

سونو ترانس واژینال که به صورت قطعی نشان دهنده ی آندومتریوز نیست ولی کیست هایی که از طریق آندومتریوز ایجاد می شوند را نشان می دهد.

:MRI که نشان دهنده ی سایز و مکان اندومتریوز است.

لاپاراسکوپی تشخیصی: پزشک از طریق ایجاد انسزیون هایی روی شکم بیمار و با استفاده از کاتتر های دستگاه لاپاراسکوپ داخل شکم را بررسی می کند هم چنین می تواند بیوپسی از بافت ها به آزمایشگاه ارسال کند.

 

درمان

درمان دارویی یا جراحی بستگی به شدت و علایم بیماری دارد.

استفاده از داروهای ضد دردمانند ایبوپروفن، ادویل، ناپروکسن

هورمون تراپی که باعث کاهش درد و کاهش سرعت رشد اندومتریوز می شوند.

درمان جراحی: در صورتی که فرد می خواهد حامله شود بهترین روش درمان جراحی است که برای حفظ تخمدان ها و رحم بسیار موثر می باشد. در این روش جراح بافت های اندومتر را بر می دارد. همچنین گاهی جراح به خاطر درگیری  زیاد اندومتریوز در بافت رحم، تمام رحم را بر می دارد که به آن هیسترکتومی می گویند.

مراقبت ها و توصیه به بیمار:

استفاده از دوش آبگرم، مسکن و کیسه آبگرم جهت کاهش درد.

حمایت روحی بیمار توسط خانواده بسیار اهمیت دارد.

توصیه به کاهش وزن که نقش اساسی در کاهش هورمون استروژن دارد

مراقبت های بعد از جراحی:

بهتر است از رژیم غذایی سرشار از پروتئین مانند )گوشت، ماهی، سفیده تخم مرغ و…)،  ویتامین، پرکالری، مایعات فراوان استفاده کنید .حتما دقت شود حجم غذاها در هر وعده غذایی کم شود و تعداد وعده ها بیشتر شود. از مصرف غذاهای نفاخ و یبوست زا جلوگری شود.

جهت جلوگیری از بروز مجدد اندومتریوز باید مصرف اسیدهای چرب امگا 3 و فیبر را افزایش دهید و از مصرف گوشت گاو، لبنیات، گندم، کافئین ، الکل، غذاهای فراوری شده ، شکر، فراورده های سویا و پوست میوه ها و سبزیجات به دلیل تجمع مواد شیمیایی سمی جلوگیری کنید.

فعالیت:

در دو هفته اول باید استراحت داشته باشید و از فعالیت شدید مانند بلند کردن اجسام خودداری کنید اما بعد از آن میتوانید کم کم کارهای سبک را انجام دهید.

تا 3 ماه بعد از عمل باید از انجام فعالیتهای سنگین خودداری کنید و همچنین هر ساعت بیشتر از 5 دقیقه در منزل قدم بزنید تا از بروز لخته خون در پاها جلوگیری شود . علائم بروز لخته خون در پاها که به علت کم تحرکی به وجود می آید شامل درد و قرمزی و تورم در هر یک از اندام ها به خصوص ساق پا می باشد.

از 2 هفته پس از جراحی میتوانید رانندگی کنید.

در حوالی هفته ششم نیز میتوانید فعالیتهای جنسی را آغاز کنید.

لباس زیر را روزانه تعویض و از لباسهای زیر نخی استفاده کنید و از پوشیدن لباسهای حاوی الیاف مصنوعی و جوراب شلوارهای تنگ و پلاستیکی خودداری کنید. لباس زیر همیشه باید خشک باشد و از مرطوب شدن آن پرهیز کنید.

دارو:

در صورت تجویز آنتی بیوتیک، طبق دستور پزشک یک دوره کامل در فواصل معین آن را مصرف کنید.

مسکن را طبق تجویز پزشک مصرف نمائید.

زمان مراجعه بعدی:

– تب بالای 38 درجه، درد شکم، عدم دفع گاز و مدفوع، تهوع و استفراغ طول کشیده،اسهال، خونریزی، تپش قلب و افت شدید فشار خون

– ترشحات بدبو از محل زخم یا مهبل، بیرون زدگی توده (فتق) از محل عمل، درد پهلوها، وجود خون در ادرار، کاهش حجم ادرار و هرگونه درد شکم شدید، درد و قرمزی اندامها، بی حالی، ضعف شد