چاقی یک بیماری مزمن است که به صورت اضافه وزن غیر طبیعی بدن تعریف می‌شود و اثرات بسیار مخربی بر روی انسان دارد. به کسی چاق گفته می‌شود که شاخص توده بدن او از عدد 30 بالاتر باشد و به فردی دارای اضافه وزن می‌گویند که شاخص توده بدن او از 25 تا 30 باشد.

چاقی بیماری کشنده‌ای نیست اما با بسیاری از بیماری‌ها چه مستقیم و چه غیرمستقیم ارتباط دارد مانند افزایش فشار خون، آترواسکلروز (سخت‌شدن جدار رگها)، بیماریهای کبدی و صفراوی ( بیشتر سنگ کیسه صفرا ) ، آرتروز ، اختلالات تنفسی، واریس، نازایی، مسمومیت حاملگی، پرمویی زنان، چربی بالای خون و از همه مهمتر احساس محرومیت اجتماعی و حقارت.

برخی از علل چاقی:

1- فشارهای درونی، استرسها و افسردگی

2- اختلال تغذیه‌ای مانند دریافت زیاد انرژی و کمی فعالیت

3- مصرف بعضی داروها مثل داروهای ضد بارداری، ضدافسردگی و ضداضطراب و کورتون‌ها

4- عوامل ژنتیکی  30 درصد علت چاقیها را شامل می‌شود.

از تمامی این عوامل ، اختلال تغذیه‌ای و یا به عبارت بهتر عادات بد غذایی از همه مهمتر است، بطوریکه اگر شخصی علاوه بر نیاز روزانه‌اش هر روز یک نان سوخاری (که بسیار کالری کمی دارد) اضافه بخورد، بعد از 20 سال پانزده کیلوگرم اضافه‌وزن پیدا خواهد کرد. ذخیره اصلى انرژى بدن، چربى است. اگر انرژى دریافتى بیش از انرژى مصرفی باشد ، افزایش بافت چربى گریزناپذیر خواهد بود بنابراین بر وزن بدن افزوده مى‌شود.

پیشگیری از چاقی:

1- افزایش میزان تحرک و داشتن فعالیت فیزیکی منظم

2- با افزایش سن به دلیل کاهش سوخت و ساز چربی ها چاقی اتفاق می افتد بنابراین افراد باید در همه سنین ورزش کنند مخصوصا در سنین میانسالی داشتن یک برنامه ورزشی منظم به تناسب اندام و پیشگیری از چاق شدن کمک می کند.

3- داشتن عادات خوب غذایی از جمله آرام غذا خوردن و خوب جویدن غذا از عواملی است که در پیشگیری از چاقی موثر است.

4- استفاده از رژیم های غذایی که از نظر میوه جات و سبزی جات تازه غنی هستند و همچنین نرمش های مکرر نه تنها از بروز چاقی جلوگیری می کنند، بلکه از ابتلا به بیماری هایی نظیر سرطان و بیماری های قلبی- عروقی نیز پیشگیری می کنند.

5- پرهیز از خوردن غذاهاى چرب و پر نمک و فست فود و نوشابه های گاز دار

6- حفظ آرامش و پیشگیری از تنش های روانی می تواند در کنترل وزن موثر باشد بسیارى از مردم در پاسخ به عواطف منفى مانند ملال، اندوه یا خشم، شروع به خوردن مى کنند.

7- کم کردن مصرف مواد غذایی نشاسته ای ، موادی مانند برنج، آرد برنج و غذاهایی که از آن تهیه می شود، ذرت، غلات بو داده، ماکارونی، باقلا، سیب زمینی، عدس، نخود، لپه، لوبیا، بیسکویت و کیک.

نکات مهم در کنترل وزن:

1- چاقی یک بیماری مزمن است و مثل هر بیماری مزمن دیگری نیاز به زمان دارد.

2- هرگز در درمان چاقی خود از دارو استفاده نکنید، چرا که دارو ها دارای عوارض می‌باشند.

3- در درمان چاقی خود هیچگاه عجله نداشته باشید، یادتان باشد که رژیم غذایی با کاهش وزن تدریجی علاوه بر اینکه قابل تحملتر است و  عوارضی ندارد ، تقریباً غیر قابل بازگشت می‌باشد.

4 – مصرف داروهای ضد اشتها برای کوتاه مدت با نظر پزشک مشکل چندانی ندارد . اما این نوع داروها کمک به تغییر عادت غذایی نمی کند و داشتن عادات غذایی خوب برای داشتن وزن مناسب بسیار حائز اهمیت است .

چند توصیه برای اصلاح عادت غذایی غلط :

1. روزانه 6-8 لیوان آب بنوشید.

2. دربین غذا از نوشیدن آب بپرهیزید.

3. قبل ازصرف غذا سالاد میل کنید و از صرف نمک اضافه در غذا خودداری کنید.

4. سعی کنید وعده های اصلی غذا ( صبحانه – نهار – شام ) حذف نگردد، زیرا در این صورت ناچار به ریزه خواری خواهید شد.

5. مصرف چای کمرنگ ولی بدون قند وشکر، دو ساعت بعد از غذا مانعی ندارد.

6. برای صرف غذا ازبشقاب های کوچک استفاده کنید.

7. صرف غذا باید در کمال آرامش صورت گیرد و از عجله خود داری کنید .

8. درحالت های اضطراب و استرس غذا نخورید.

9. وقت خود را به جای ریزه خواری با فعالیت پر کنید.

درمان‌ چاقی:

درمان‌های چاقی به چهار دسته دارویی، استفاده از وسایل و شیوه‌های مخصوص مانند سونا و ماساژ درمانی ، جراحی و رژیم ‌درمانی تقسیم می‌شوند.