باید و نبایدهای دوران بارداری که زنان باید بدانند

هفته ارتقاء آگاهی دربارۀ بارداری؛ باید و نبایدهای دوران بارداری که زنان باید بدانند

 

انجام برخی کارها در دوران بارداری منع شده است و خانم‌های باردار حتماً باید با پزشک معالج خود دربارۀ بایدها و نبایدهای این دوران مشورت کنند. از انجام کارهای ممنوعه در دوران بارداری که سلامت مادر، رشد و سلامت جنین را تهدید کرده و به خطر می‌اندازد، باید اجتناب گردد.

بیشتر خانم‌ها می‌توانند فعالیت‌های روزمرۀ سابق خود را در این دوران ادامه دهند، ولی ایجاد تغییراتی جزئی در شیوه زندگی نیز لازم است. با این حال برخی از ممنوعیات برای تمامی خانم‌های باردار مشترک است.

نوشیدن الکل

زنان باردار باید از نوشیدن الکل خودداری کنند. نوشیدن الکل در حین بارداری می‌تواند موجب بروز انواع اختلالات در جنین شود. الکل بسیار راحت از جفت رد شده و روی جنین از نظر فیزیکی و مغزی تأثیر می‌گذارد. نوشیدن الکل باعث ایجاد سندروم جنین الکلی می‌شود که اختلالات عصبی-رفتاری را به دنبال خواهد داشت. نوشیدن الکل به‌طور کلی در دوران بارداری از نظر پزشکان ممنوع است.

بروز این اختلالات باعث مشکلات زیر می‌شود:

• ناهنجاری‌های جسمی
• ناتوانی ذهنی
• مشکلات رفتاری
• تشنج
• رشد ناقص جنین

 

سیگار کشیدن از مهم‌ترین کارهای ممنوعه در دوران بارداری

یکی از کارهای ممنوعه در دوران بارداری کشیدن سیگار است. استعمال سیگار در دوران بارداری هم برای مادر و هم برای نوزاد بسیار مضر است. گذشته از افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سرطان ریه، استعمال سیگار در دوران بارداری می‌تواند مشکلات زیر را در دوران بارداری و بعد از آن ایجاد کند:

• زایمان زودرس
• ناهنجاری‌های مادرزادی مانند شکاف کام یا لب (لب شکری)
• سقط جنین
• مسائل مربوط به جفت

خانم‌های باردار باید به محض اطلاع از بارداری کشیدن سیگار را متوقف کنند. همچنین در معرض دود سیگار دیگران نیز قرار نگیرند. این موارد ممکن است از زایمان طبیعی که یکی از بهترین انواع زایمان است جلوگیری کند. بیمارستان نیکان کرج یکی از بهترین مراکز برای زایمان طبیعی است.

استفاده از مواد مخدر

استفاده از مواد مخدر همیشه برای شخص مصرف‌کننده خطرناک بوده، ولی در دوران بارداری شدیداً مضرتر است و از جمله کارهای ممنوعه در دوران بارداری به شمار می‌رود.

استفاده از مواد مخدر یا سوءاستفاده از برخی داروهای بدون نسخه، می‌تواند جنین را دچار NAS کند. سر نوزادی که دارای NAS است، کوچکتر از بقیه نوزادان سالم است و این نقص عموماً با گریه‌های زیاد و هیجانی، رعشه در خواب و همچنین عدم تغذیه مناسب مشخص می‌شود.

علاوه بر این، استفاده از مواد مخدر می‌تواند خطر زایمان‌ زودرس، کاهش توانایی بارداری و ناهنجاری‌های مادرزادی را به دنبال داشته باشد.

 

مصرف خودسرانۀ داروهای خاص

زنان باردار بهتر است که از مصرف گیاهان دارویی و برخی داروهای بی‌نسخه یا بدون تجویز پزشک معالج خود، خودداری کنند؛ زیرا می‌تواند بسیار برای جنین آسیب‌زا باشد. پزشکان توصیه می‌کنند زنان در هنگام بارداری از مصرف داروهای زیر اجتناب کنند:

• ایبوپروفن و سایر داروهای ضد التهابی
• داروهای گیاهی
• برخی از داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا در سه ماهۀ اول بارداری
• برخی از داروهای آکنه

ورزش‌های با فعالیت بدنی شدید

به توصیۀ پزشکان، زنان باردار تا حد امکان از ورزش‌های با فعالیت بدنی شدید مانند فوتبال یا بوکس اجتناب کنند.

ورزش‌هایی که با فعالیت بدنی شدید همراه هستند، خطر جدایی زودهنگام جفت از دیواره رحم را افزایش می‌دهد. جدایی جفت وضعیتی بحرانی‌ست که می‌تواند باعث زایمان زودرس، یا سقط جنین شود. زنان باردار نیز بیشتر مستعد آسیب هستند؛ زیرا تغییرات هورمونی در بدن آنها باعث شل‌تر شدن عضلات می‌شود.

پس از سه ماهۀ اول، زنان باردار باید از هرگونه فعالیتی که خطر سقوط را به همراه دارد، خودداری کنند. این ورزش‌ها شامل اسکی، اسکیت روی یخ و صخره‌نوردی است. می‌توانید به سراغ ورزش‌های سبک‌تری مانند پیاده روی، شنا و اسکوات بروید.

بلند کردن اجسام سنگین

زنان باردار باید از بلند کردن اجسام سنگین جداً خودداری کنند. بلند کردن اجسام سنگین می‌تواند خطرات زیر را به دنبال داشته باشد:

• کشیده شدن عضلات
• فتق
• وزن کم نوزاد هنگام تولد
• زایمان زودرس
• سقط جنین

خوردن برخی غذاهای خاص

خانم‌های باردار باید از خوردن برخی مواد غذایی خاص که احتمال آسیب رساندن به جفت و جنین دارد، اجتناب کنند. شاید خوردن این غذاها هیچ مشکلی هم ایجاد نکنند، اما به دلیل احتمال بالای آلودگی، برای جفت و جنین خطرآفرین بوده که ممکن است موجب مسمومیت و حتی مرگ جنین شود. خوراکی‌های ممنوعه شامل موارد زیر است:

آب تصفیه نشده

آب تصفیه یا استرلیزه نشده، ممکن است حاوی باکتری لیستریا باشد. این باکتری می‌تواند از جفت عبور کند و برای جنین کشنده باشد.

لبنیات محلی

برخی پنیرها و شیرهای محلی پاستوریزه نشده و غیرمطمئن برای استفاده در دوران بارداری مناسب نیست.

ماهی‌های حاوی جیوه (ماهی‌های اقیانوسی)

کوسه‌ماهی، اره‌ماهی، نیزه‌ماهی از جمله ماهی‌های حاوی مقادیر زیادی جیوه هستند. قرار گرفتن جنین در معرض جیوه ممکن است باعث آسیب مغزی یا مشکلات شنوایی و بینایی شود. پس به توصیۀ پزشکان خوردن ماهی‌های دارای جیوه در طول بارداری ممنوع است.

 

گوشت، ماهی، تخم‌مرغ خام یا دودی

گوشت خام، صدف و ماهی خام مانند سوشی، می‌توانند حاوی باکتری سالمونلا یا توکسوپلاسموز باشند. زنان باردار بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری‌ها هستند. بیماری ناشی از گوشت و ماهی خام باعث کم آبی شدید، تب و سپسیس داخل رحمی می‌شود که حتی یک عفونت خونی نیز می‌تواند برای جنین کشنده باشد. زنان باردار باید از هرگونه غذای حاوی تخم‌مرغ خام مانند خمیر شیرینی پخته نشده یا حتی سس سالاد سزار خودداری کنند.

عدم مصرف بیش از حد کافئین

یکی از کارهای ممنوعه در دوران بارداری استفادۀ بیش از حد از کافئین است. بهتر است مصرف کافئین محدود به ۲۰۰ میلی‌گرم (یک لیوان) در روز باشد. برخی از متخصصان معتقدند مقادیر بیش از این می‌تواند برای جنین مضر باشد و موجب زایمان زودرس و همچنین وزن کم نوزاد هنگام تولد شود. قهوه موجب افزایش متابولیسم بدن می‌شود اما برای جنین مناسب نیست؛ زیرا متابولیسم جنین تازه در حال شکل‌گیری است. به خاطر داشته باشید که کافئین تنها در قهوه یافت نمی‌شود، بلکه در شکلات، سودا یا حتی بسیاری از داروهای بی‌نسخه نیز وجود دارد.