سرطان به عنوان سومین اولویت بهداشتی کشور در نظر گرفته شده است و نیاز به مداخله برنامه‌ریزی شده‌ای به منظور پیشگیری و کنترل دارد . زنان نقش عمده‌ای در استواری نظام خانواده دارند . سرطانهای بانوان نه تنها از جنبه سلامتی خودشان ، بلکه از جهت اختلالی که در کانون خانواده و آرامش فکری و روحی فرزندان ایجاد می‌کنند ، مورد توجه چند جانبه قرار می‌گیرند .بر اساس اعلام مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی مشهد سرطان پستان ، سرطان تخمدان ، سرطان رحم و سرطان دهانه رحم از شایعترین سرطانها در میان زنان به شمار می روند که می توان با شناخت علائم و مراجعه منظم به پزشک از بروز آنها پیشگیری کرد.

 سرطان پستان :
در کشور ما شایعترین سرطان بانوان ،،سرطان پستان است و بروز آن در استان خراسان بیش از اغلب نقاط کشور می‌باشد . از علائم آن می‌توان تودة پستان بدون درد ، ماموگرافی غیر طبیعی و در موارد پیشرفته ترشحات خونی ، تغییرات پوستی ، تغییر در اندازه و شکل پستان و زخم را نام برد.

توصیه می‌شود همه خانمهای جوانتر از چهل سال ، هر سه سال یکبار از این جهت معاینه شوند و خود نیز ماهی یکبار پستانهای خود را معاینه کرده ، در صورت وجود هرگونه یافته غیر طبیعی با پزشک خود مشاوره کنند . از چهل سالگی باید افزون بر معاینات ، ماموگرافی (تصویربرداری از پستان) هم سالانه انجام شود . با تکرار این بررسی‌ها به صورت منظم ، می‌توان سرطان پستان را در مراحل اولیه شناسایی و نسبت به درمان قطعی آن اقدام کرد.

سرطان تخمدان :

شایعترین سرطان دستگاه تولید مثل زنان در ایران است و به طور معمول در سنین بالا و پس از یائسگی دیده می‌شود .

این بیماری حتی در اندازه‌های کوچک هم می‌تواند انتشار داخل شکمی داشته باشد . هنوز هیچ روشی برای تشخیص سرطان تخمدان در مراحل اولیه در افراد بی‌علامت استاندارد نشده است . یافته‌های شایع در موارد علامت دار عبارتند از :

علائم گوارشی مثل سوء هاضمه ، تهوع ، سیری زودرس ، نفخ و یبوست ، بزرگی شکم بدون دلیل مشخص ، و تودة تخمدانی در یک زن یائسه که به طور تصادفی کشف شده است. در صورت وقوع هر یک از این علائم و تداوم آن با وجود درمان ، فرد باید با پزشک خود مشورت کند و در صورت لزوم تحت بررسی‌های تشخیصی چون سونوگرافی و غیره قرار گیرد.

سرطان رحم :

شایعترین بدخیمی دستگاه تولید مثل زنان دنیا است که در اغلب موارد با خونریزی غیر طبیعی مشخص می‌شود. و در موارد پیشرفته مشکلات ادراری و روده‌ای ناشی از فشار تومور و کمردرد از علائم این بیماری به شمار می‌رود . توصیه می‌شود هر خانم یائسه که دچار خونریزیهای غیر طبیعی شده و یا هر خانم در سنین باروری که پریودهای غیر طبیعی دارد، به متخصص زنان مراجعه و تحت بررسی‌های لازم قرار گیرد .

سرطان دهانه رحم ( CERVIX ) :

یکی از سرطانهای شایع زنان و دومین علت مرگ ناشی از سرطان ( پس از سرطان پستان ) در زنان 20 الی 29 سال است . از آنجا که تبدیل مرحله نهفته (Preinvasive) سرطان دهانه رحم به فاز تهاجمی (invasive ) سالها طول می‌کشد ، می‌توان با انجام سالانه پاپ‌اسمیر ( نمونه سلولی گردن رحم ) ، سرطان این ناحیه را در مراحل زودرس شناسایی نمود . از زمان بکارگیری پاپ‌اسمیر مرگ و میر ناشی از این بیماری به میزان 70 درصد کاهش یافته است . توصیه می‌شود همة خانمهایی که حداقل 21 سال دارند سالی یکبار تحت نظر متخصص زنان یا مامای ورزیده ، پاپ‌اسمیر و معاینه لگن را انجام دهند . اگر چند سال متوالی نتایج بررسی‌ها طبیعی باشند می‌توان معاینات را با فواصل طولانی‌تر تکرار کرد