دیالیز نوعی درمان است . زمانی که کلیه ها فعالیتهای طبیعی خود را انجام ندهند به دیالیز احتیاج دارند یعنی زمانی که کلیه ها دیگر فعال نبوده و یا نود درصد از کار افتاده اند. دیالیز به ماشین خون شویی نیز شهرت دارد و در لغت به معنی تجزیه و جدا کردن است.
کلیه ها مسئول فیلتر و تصفیه کردن مواد زائد از خون هستند و همچنین تنظیم توازن آب بدن دیالیز عملیاتی است که جایگزینی برای بسیاری از وظایف و مسئولیت های طبیعی کلیه ها می باشد و به افراد این امکان را می دهد با اینکه دیگر کلیه هایشان به خوبی کار نمی کند، بتوانند زندگی خوب و مفیدی را بگذرانند.
نقش دیالیز چیست؟
دیالیز شبیه کلیه های سالم کار می کند و تمام اعمالی که یک کلیه در تعادل بخشیدن بدن انجام می دهد را اعمال می کند.
میزان مواد در خون مانند: سدیم، بی کربنات و پتاسیم را ثابت نگاه می دارد.
دیالیز شبیه صافی بوده تمامی مواد زاید را از بدن دفع می کند.
دیالیز آب اضافی بدن را رد می کند.
فشار خون را تنظیم می کند.
اقسام دیالیز :
دیالیز خونی یا همودیالیز که تصفیه خون توسط ماشین صورت می گیرد و وظیفه کلیه را جانشین می شود، مواد زائد، مواد شیمیایی و مایعات اضافی را از خون جدا و تصفیه می کند. در این 9 ساعت دیالیز در هفته نیاز دارند. این ساعات با زمانهای مساوی در دو یا – روش اغلب بیماران به 12 سه نوبت طی هفته انجام می شود.
در همودیالیز ، خون بدن بیمار از یک فیلتر در دستگاه دیالیز که غشای دیالیز نامیده می شود عبور می کند. در این عملیات، یک لوله پلاستیکی خاص بین یک سرخرگ و سیاهرگ در دست یا پا قرار داده می شود. گاهی اوقات، یک ارتباط مستقیم بین سرخرگ و سیاهرگ در دست برقرار می شود. این نامیده می شود. سوزن ها بین این پیوند قرار داده شده و خون از طریق Cimino Fistula عملیات دستگاه فیلتر به داخل دستگاه دیالیز و دوباره به داخل بدن بیمار رانده می شود. در دستگاه دیالیز، محلولی در آن طرف فیلتر مواد زائد را از بدن بیمار دریافت می کند.
دیالیز شکمی (صفاقی)
در این نوع دیالیز، خون در درون بدن تصفیه می شود که این عمل توسط یک کاتتر که در درون شکم جا سازی شده انجام می گیرد.
مایع دیالیز به شکل سرم توسط کاتتر داخل شکم شده و بعد از چهل و پنج دقیقه توسط کاتتر دیگر از شکم خارج و داخل کیسه سرم خالی جریان پیدا می کند این نوع دیالیز چهار الی پنج نوبت در روز طبق نظر پزشک صورت می گیرد.
مزیت آن بدون ماشین بوده و بیمار می تواند این نوع دیالیز را در خانه و در موقع کار انجام دهد. عیب آن اینکه هر روزه باید انجام شود و همچنین حمل کیسه های دیالیز در هنگام مسافرت مشکل زا ست و همچنین مشکل عمده آن عفونی شدن مجرای کاتتر در شکم می باشد. دیالیز شکمی (صفاقی) نیز نامیده می شود. CAPD
چه زمانی بیمار به دیالیز نیاز دارد؟
معمولا زمانیکه مواد زائد بدنشان آنقدر زیاد می شود که به خاطر آن ناراحتی در بدنشان ایجاد می گردد دو مورد از مهم ترین مواد شیمیایی موجود در خون که اندازه گیری می شوند، کراتینین و نیتروژن اوره خون است. وقتی مقدار این دو ماه در خون بالا می رود، نشان دهنده این است که توانایی کلیه کاهش یافته است.
پایین می آید بیمار به دیالیز نیاز دارد پزشک cc/min معمولا وقتی آزمایش تصفیه کراتینین از شاخص های دیگر نیز برای تعیین وضعیت بیمار استفاده می کند تا در مورد نیاز او به دیالیز تصمیم بگیرد. اگر بیمار ناتوانی عمده ای در استخراج مواد زائد از بدن داشته باشد، یا اگر دچار بیماری های قلبی، ریه، معده و از این قبیل بود، یا با حس چشایی یا حس در پاهای خود مشکل داشت با وجود اینکه ممکن است تصفیه کراتینین تا میزان ذکر شده پایین نیامده باشد، باز دیالیز توصیه می شود.
خارج کردن سنگ از سوراخ کوچک پوستی PCNL :
سنگ کلیه یک بیماری شایع دستگاه ادرای است در گذشته تمام موارد سنگ ها یبزرگ کلیه به روش عمل جراحی باز و با ایجاد شکاف وسیع در ناحیه پهلو یا شکم درمان می شدند در این روش بیماران تا چندین ماه از درد در محل برش و عوارض ناشی از آن مثل فتق و یا محل عمل ،شکایت داشتند. خوشبختانه در چند دهه گذشته با ابداع روش هایی مثل سنگ شکنی با امواج صوتی برای سنگ های کوچکتر از 2 سانتی متر و روش PCNL برای سنگ های بزرگتر از 2 سانتی متر می توان اکثر سنگ های کلیه را به راحتی در 95 درصد موارد بدون شکاف وسیع پهلو درمان نمود .