بهترین راه پیشگیری از سرطان پستان ، اجتناب از عوامل خطر و بالا بردن عوامل حفاظتی می باشد.
عوامل خطر برای سرطان پستان عبارتند از :
– سن بالا
– سابقه فردی از سرطان پستان یا بیماری های خوش خیم پستان (و سرطان غیر پستان)
– سابقه فامیلی سرطان پستان (خانواده درجه یک مثل دختر،مادر و خواهر ) با احتمال بیشتر
– تغییرات ژنتیکی ارثی (خانواده درجه یک مثل دختر،مادر و خواهر ) با احتمال کمتر
– پستان های متراکم (این نوع پستان ها در ماموگرافی قابل تشخیص هستند )
افزایش تراکم پستان یک خصوصیت ارثی است اما ممکن است در زنانی که تاکنون زایمان نداشته اند بیشتر دیده شود.
– تماس زیاد با استروژن داخلی بدن. بیشترین زمان وقتی است که زنان در سنین پریود شدن هستند و در موارد زیر بیشتر است :
1- پریود زود رس در سن 11 سالگی و یا پائین تر
2- یائسگی دیررس
3- سن بالاتر در اولین بارداری(35 سال یا بالاتر) یا نداشتن بارداری
– دریافت هورمون برای کم شدن علائم یائسگی
– رادیوتراپی به پستان یا قفسه سینه (ممکن است بعد از 10 سال سرطان شروع شود ) و البته به سن و دوز اشعه بستگی دارد و بالاترین خطر وقتی است که اشعه در دوران تکامل پستان ها داده شود. البته رادیوتراپی برای درمان سرطان پستان ، موجب افزایش خطر سرطان در پستان مقابل نمی شود
– چاقی
– مصرف الکل (میزان خطر با افزایش مقدار مصرف افزایش می یابد .)
– سفید پوست بودن
فاکتورهای حفاظتی از سرطان پستان عبارتند از :
– تماس کمتر با استروژن داخلی بدن
– دریافت هورمون استروژن جایگزین بعد از هیسترکتومی(برداشتن رحم) SERM ، مهار کننده های آروماتاز مانند تاموکسی فن و رالوکسی فن که بطور انتخابی اثر استروژن را بر روی برخی بافت ها از جمله پستان مهار می کند (تاموکسی فن خطر کانسرهای ER مثبت و DCIS در زنان قبل از یائسگی و بعد از یائسگی با ریسک بالا را کاهش می دهد .رالوکسی فن هم خطر سرطان پستان را در زنان بعد از یائسگی کاهش می دهد.
– ماستکتومی پروفیلاکسی (برداشتن پستان پیشگیرانه)
– اووفورکتومی (برداشتن تخمدان ها)
– ورزش کافی
اثر برخی عوامل در تاثیرگذاری بر سرطان پستان نامعلوم بوده و مطالعات در این زمینه ادامه دارد:
– قرص های خوراکی ضد بارداری
– اثر محیط و عوامل شیمیایی موجود در آن
فاکتورهای خطری همچون سیگار،افزایش وزن،ورزش ناکافی را میتوان با قطع سیگار ،کم کردن وزن و انجام ورزش به فاکتورهای حفاظتی تبدیل کرد.زنانی که 4 ساعت یا بیشتر در هفته ورزش می کنند خطر کمتری برای ابتلا به سرطان پستان داشته و اثرات آن در زنان قبل از یائسگی که وزن نرمال یا پائین دارند بیشتر است .
موارد زیر بر روی ریسک سرطان پستان تاثیر ندارند :
– داشتن یک سقط
– تغییرات رژیم مثل خوردن چربی کمتر یا میوه و سبزیجات بیشتر
– دریافت ویتامین ها
– استفاده از دئودورانت های زیر بغل
– مصرف داروهای استاتین (کاهنده کلسترول)
– بیفوسفوناتها (داروهای موثر برای استئوپروز و هیپرکلسمی خوراکی یا وریدی)
– میزان بالای هورمون جنسی باعث بالا رفتن خطر سرطان پستان در سنین قبل و بعد از یائسگی می شود .
میزان بالای تستو سترون در زنان بعد از یائسگی احتمال بروز سرطان پستان را بالا می برد.
(دکتر زهره داورزنی متخصص جراحی و بیماری های پستان)